شفقنا زندگی – یک پژوهشگر اجتماعی با تاکید بر اینکه انجام آیین ها و سنت های مذهبی در جامعه کارکرد مثبت روانی و اجتماعی به همراه دارد گفت: رشد انواع تکنولوژی ها و شبکه های مجازی تا حدودی انسجام و همدلی را در جامعه ما متزلزل کرده است بنابراین در چنین شرایطی نذری دادن و شرکت در دسته های عزاداری علاوه بر کارکرد معنوی که دارد انسجام اجتماعی، همدلی، وفاق، دلبستگی، امنیت و اعتماد در جامعه را افزایش می دهد بنابراین جامعه ما به شدت نیازمند اجرای آیین ها و سنت های دینی و معنوی گذشته خود است.
دکتر محمد مهدی بی باک در گفت و گو با خبرنگار شفقنا زندگی، سابقه نذری در ایران را به دوران هخامنشینان پیوند داد و افزود: آیین ها و مناسک مذهبی به خصوص نذری دادن، توجه به فقرا و ایثار به عنوان یک فرهنگ در بین ایرانیان باستان یعنی قبل از آشنایی آنها با دین اسلام وجود داشته است آثار و نوشته های تاریخی گواه این است که ایرانیان در دوران هخامنشیان به این امر توجه ویژه ای داشتند اما با ورود اسلام این فرهنگ در زندگی مردم بسیار تقویت و نهادینه شد، بطوریکه امروزه شاهد هستیم که برگزاری آیین های سنتی در ماه های محرم، صفر و حضور در هیئت های مذهبی، تکیه ها، مراسم سینه زنی، دادن نذور فراوان در این ماه ها در جامعه به یک ارزش اعتقادی تبدیل شده است.
وی در ادامه برگزاری آیین های مذهبی و نذری دادن را بهترین وسیله برای ایجاد همدلی و انسجام گروهی در جامعه عنوان کرد و گفت: همدلی، اتحاد، انسجام فرهنگی و اجتماعی به عنوان یک سرمایه مهم اجتماعی از مهمترین مؤلفه های تأمین کننده توسعه و امنیت داخلی در هر جامعهای به شمار می رود، زمانی که در جامعه ای همدلی وجود داشته باشد اعتماد، دلبستگی و وفاق اجتماعی نیز افزایش می یابد و در جامعه ای هم که در آن همفکری و پیوند های اجتماعی بالا باشد آسیب های اجتماعی کاهش می یابد. برگزاری آیین ها و مناسک مذهبی نظیر نذری دادن بهترین شیوه برای افزایش همدلی در جامعه ما است.
این پژوهشگر اجتماعی در ادامه با تاکید بر اینکه جامعه امروز ایران وفاق و انسجام اجتماعی گذشته را ندارد اظهار کرد: ظهور تکنولوژی های جدید در جامعه صنعتی امروز همدلی، دلبستگی و پیوندهای گروهی افراد را در جوامع مختلف متزلزل کرده است. اما نکته نگران کننده این است که خانواده های ایرانی که به تعامل، همدلی، همفکری، همزیستی و اتحاد معروف بودند نیز تحت تاثیر این شبکه های اجتماعی و تکنولوژی در معرض بحران هویت قرار گرفته اند توجه به ارزش های دینی، مذهبی و برگزاری آیین هایی مثل نذری دادن و شرکت در دسته های عزاداری یکی از راههای است که می تواند انسجام، وفاق و همدلی را در جامعه تقویت کند.
به گفته بی باک، نذری و نذری دادن یادآوری کننده ارزش های اجتماعی نظیر برابری? تعاون? اتحاد? نظم? تعادل و توازن است چراکه همکاری مردان و زنان برای نذری دادن و در کنار هم بودن آنها هنگام طبخ نذری روحیه همدلی بین آنها را تقویت کرده و آنها را تربیت می کند که در شرایط و تصمیم گیری های کلان در کنار همدیگر قرار بگیرند در واقع نذری دادن موجب اجتماعی شدن و درونی کردن ارزش ها و اعتقادات دینی همچنین تقویت باورهای جمعی در جامعه می شود .
این جامعه شناس به فلسفه نذری دادن اشاره کرد و گفت: جدا از کارکردهای مثبت اجتماعی و روانی که در نذرکردن و نذری دادن وجود دارد در این سنت نوعی قداست وجود دارد رسیدن به نقطه مطلوب و برآورده شدن حاجت درزندگی فردی و اجتماعی، تقرب بیشتر به خدای متعال، تعظیم شخصیت های اهل بیت، تقویت انگیزه انسان برای سیر و سلوک معنوی و نجات از مصیبت ها و سختی های زندگی از جمله فلسفه نذری دادن است.
دکتر بی باک در پایان از رواج برخی چشم و هم چشمی ها و تجمل گرایی در آیین های مذهبی به ویژه نذری انتقاد کرد و افزود: متاسفانه امروزه مشاهده می کنیم که آیین ها و سنت های مذهبی ما به خصوص نذری ها تحت تاثیر برخی چشم و هم چشمی ها و رفتارهای تجمل گرایانه قرار گرفته و سادگی و صمیمت عزاداری ها را تحت شعاع قرار داده است. در واقع اسراف و تجمل گرایی نه تنها با روح اسلام تعارض دارد و از حال و هوای معنوی آن نیز می?کاهد، بلکه تاثیرات اجتماعی و روانی نامطلوبی را از خود به همراه دارد. بنابراین نباید اجازه داد ارزش ها و سنت های دینی ما تحت تاثیر این نوع نگاه ها در طول زمان رنگ و بوی مادی به خود بگیرد.
کلمات کلیدی:
