میثم تمار

میثم تمار فرزند یحیی از صحابه? علی امام اول شیعیان

میثم تمار فرزند یحیی و اهل سرزمین «نهروان‏» _ منطقه‌ای میان عراق و ایران _ بود. بعضی او را ایرانی و از مردمان فارس دانسته‌اند. به او «ابو سالم‏» هم می‌گفتند. لقب «تمار» (خرما فروش) را هم ازآن جهت‏ به ‏او می‌گفتند، که در کوفه خرمافروش بود. ‏

ابتدا، غلام زنی از طایفه «بنی اسد» بود. علی پسر ابیطالب او را از آن زن ‏خرید و آزادش کرد. که بعد از آن از یاران و شاگردان علی شد همچنین وی از اصحاب پیامبر اسلام به شمار آمده‌است، هرچند از ‏جزئیات زندگی او درسالهای نخستین حیاتش و در روزگار صدر اسلام، ‏اطلاع‌ مبسوطی در دست نیست.

خاندان

میثم تمار شش پسر و نوه‌های بسیاری ‏داشت. پسران وی عبارت بودند از: عمران، شعیب، صالح، محمد، حمزه و علی. میثم تمار، علاوه بر آن که خود، مسلمان و شیعه‌ بود، خاندانش نیز از رجال و بزرگان ‏شیعه بودند. آنان هم بطور عمده همچون وی در راه اهل بیت پیامبر اسلام ‏بودند و بیشتر آنان در شمار راویان احادیث اهل بیت نام برده شده‌اند. امامان شیعه هم، ‏به میثم و فرزندانش اظهار محبت ‏و علاقه کرده و از آنان تجلیل کرده‌اند.

صالح از اصحاب امام باقر، (امام پنجم شیعیان) و جعفر صادق (امام ششم شیعیان) و شعیب از اصحاب جعفر صادق ‏بود. حتی محمد باقر به صالح گفت:«من به شما و پدرتان علاقه بسیار ‏دارم.». عمران هم، از اصحاب سجاد (امام چهارم شیعیان) و محمد باقر و امام صادق بود.

آشنایی با علی بن ابی‌طالب

علی پسر ابیطالب پیشتر، سرنوشت و سرگذشت میثم تمار را از زبان پیامبر اسلام شنیده بود. میثم هم از پیش، علاقه مند به اهل‌بیت پیامبر اسلام بود.

اما اولین برخورد حضوری و دیدار میثم با او در دوران خلافت علی ‏انجام گرفت. به دنبال همین برخورد و ملاقات بود که علی تصمیم گرفت ‏میثم را از صاحبش بخرد و سپس وی را آزاد کند. سرانجام با تصمیم علی (ع) ‏میثم به آزادی رسید. ‏

آشنایی میثم با علی برای او توفیقی بزرگ بود. از این رو به شاگردی در مکتب^{[منبع برای اینکه علیاصولاً مکتبی داشته‌است]} علی مشغول شد. علی هم با مشاهده استعداد روحی ‏و زمینه مناسب وی دانش و آگاهیهای بسیاری را به او آموخت.

میثم، علم تفسیر قرآن را نزد مولای خود علی فراگرفت. و از معارفی که از ‏او آموخته بود کتابی تدوین کرد که کتابش را پسرش از او روایت کرد.‏به همین جهت، میثم یکی از مؤلفان شیعه به حساب می‌آید. ‏‏

مرگ

نقل است که علی چگونگی کشته شدن میثم را پیش‌گویی و به وی گفت: «تو را بعد از من دستگیر می‌کنند و به دار خواهند زد. در روز سوم از بینی و دهان تو خون روان خواهد شد و محاسنت را رنگین خواهد ساخت».

میثم در آخر سال 60 هجری، ده روز قبل از ورود امام حسین به عراق، توسط عبیدالله بن زیاد دستگیر شد و به همان نحوی که امام علی خبر داده بود به دار آویخته شد و و کشته شد. او اولین مسلمانی بود که به هنگام قتل بر دهانش لگام زده شد.^[1]

منابع

• شرح ابن ابی الحدید، ج‏2، ص‏291. ‏
• ابن حجر عسقلانی، الاصابة فی معرفة الصحابه، ج‏3، ص‏4. ‏
• شیخ عباس قمی، نفس المهموم، ترجمه شعرانی، ص‏59. ‏
• شیخ مفید، ارشاد، ج‏1، ص‏323؛ شرح ابن ابی الحدید، ج‏2، ص‏291. ‏
• سفینة البحار، ج‏2، ص‏524. ‏
• جواد محدثی؛ آشنایی با اسوه‌ها - میثم تمار
• Tebyan.net
• ایران و ایرانیان در متون مقدس ، یاران ایرانی امم علی علیه السلام ،حمید یزدان پرست؛ صفحه 59